Vejetaryen kültürünün tiplerinden birisi olan, hayvansal menşeli ürünün direkt ya da en direkt olarak tercih edilmediği bu yaşam ve beslenme tipe “VEGAN” denir.
Vegan kelimesi, Elsie Shrigley ve Donald Watson adlı uzmanlar tarafından 1944 yılında Vejetaryen kelimesinden türetilmiştir.
Bireyin, beslenme ve yaşamsal gereksinimlerinin temel yapı taşlarından olan hayvan eti, et ürünleri ve hayvansal menşeli diğer gıda dışı ürünleri tüketimlerinden çıkararak, bitki menşeli gıda ve bitkisel ürünleri tercih etme yaklaşımlarını benimsemelerine “Vegan” ya da “Veganlık” denilmektedir.
Veganlıkta temel unsurlar, beslenme ve beslenme dışı diğer tüketim ürün ve hizmetleri belirlenmektedir.
• Vegan beslenmede gıda ürünleri, bal, süt, süt ürünleri ve yumurta dahil, şarküteri grubu hiçbir hayvansal ürün tüketim tercihi olamaz. Bu formasyondaki beslenme ile ayrıca sağlıklı yaşam, çevre hassasiyeti, dini ve etik gerekçelerde göz ardı edilmez. Veganlıkta, et, et ürünleri, süt ve süt ürünleri, yumurta ve bal birlikte hayvan kaynaklı, mum, yağ, deri, süet, yün ve ipek vb. gıda dışı ürünlerin tüketimide asla söz konusu olamaz. Veganlıkta çevre, doğal kaynakların kullanımı, sağlıklı beslenme, dini gereksinimler vb. unsurların yanında asli unsur “Hayvanlara Saygı” dır.
Ayrıca, bitkisel beslenme ürün tercihleri de dini/manevi inanışlara göre de çeşitlilik oluşturur. Bu çeşitlilikler için, bazı grupların besin tercihlerinde; sebze, meyve, tahıl ve kuru baklagiller bulunurken bazılarında ise sadece tahıl ürünleri tercih edilir. Günümüzde geniş çeşide sahip beslenme şekilleri ortaya çıkmış olsa da genellikle benzer özellikleri ile gruplandırılan bu kültürde, sadece meyve ve meyve sayılan sebzelerle beslenen grupların olduğu da aşikardır. Vegan beslenmenin başlıca gıdaları, mercimek, nohut, fasulye, soya fasulyesi, bezelye, barbunya, zeytin ve tüm yeşil bitkiler, soya ürünleri, ceviz, fıstık, badem, fındık vb. gibi işlem görmemiş çiğ kuruyemişler, kuru meyveler, zeytinyağı, kanola yağı, keten tohumu yağı, fındık yağı, ceviz yağı, fıstık yağı vb. gibi bitkisel yağlar, pirinç, yulaf, kinoa, kuskus, buğday, bulgur, arpa, mısır vb. gibi tahıllar, bitter çikolata, tofu, soya ürünleri ve bu ürünlerinin kullanıldığı pizza, hamburger, köfte, kurabiye ve tatlı türleri şeklindedir.
• Veganlar, beslenme gıdaları haricinde, tekstilde, ayakkabıda, mobilyada, deri ürünlerinde, kimya ürünlerinde, kozmetik ürünlerinde, enerjide, ilaçta, konaklama ve turizmde de hayvansal içerikler barındıran tercihlerde bulunmazlar. Bu tercihleri avantaja çevirmek isteyen üretici kuruluşlar da, bahsedilen sektörlerde, vegan ürünler ve hizmetleri, vegan tüketicilere sunmaya başlamışlar ve üretim kategorilerini de bu yönde geliştirmeye devam etmektedirler.
ISQ, bu kültürü tercih edecek ya da tercih etmiş olan bireylerin tercihlerini, Doktor kontrolünde gerçekleştirmelerini önermektedir.
